De coalitie

Koning Frederik Wilhelm III van Pruisen

Op 30 december 1812 sloot de Pruisische generaal York een verdrag met de Russen, dat zijn strijdmacht onzijdig werd verklaard. De generaal had dit gedaan zonder medeweten van zijn koning Frederik Wilhelm III. Dat verdrag was het begin van het bondgenootschap of de coalitie tegen de Fransen.
In eerste instantie was Frederik Wilhelm niet blij, want door de actie van York zat hij klem tussen Napoleon en de Russen en moest hij een keus maken. Uiteindelijk koos hij ervoor om zich tegen Napoleon te verzetten en hij verzamelde zijn strijdkrachten. Dit werd door Napoleon als verraad gezien en zo begon een reeks van oorlogen.
Heel Pruisen stond achter Frederik Wilhelm en de oorlog tegen de Fransen. Vrijwilligers meldden zich voor in het leger en iedereen die ook maar iets kon missen, schonk geld om de oorlog te financieren. Meer dan 270.000 Pruisen werden gemobiliseerd. Er was geen weg meer terug, Pruisen ging of voor een eervolle vrede en onafhankelijkheid of voor een roemvolle ondergang.
Op 26 februari 1813 sloten ze een verbond met Rusland en later kwamen daar Engeland, Oostenrijk, Spanje en Zweden bij. Op 2 mei ontbrandde de strijd voor de staatkundige vrijheid van Europa. 

De eerste veldslagen

De eerste veldslag tussen de coalitie en de Fransen vond plaats op 2 mei bij Lützen. De coalitie had 85.000 man op de been gebracht die stonden tegenover 90.000 Fransen. Het gevecht liep in eerste instantie voorspoedig voor de coalitie. Ze maakten 18.000 Franse slachtoffers (tegen 16.000 doden en gewonden aan hun kant), maar konden uiteindelijk hun positie niet behouden en ze moesten zich terugtrekken achter de Elbe.
De tweede veldslag vond plaats op 20 mei bij het stadje Bautzen. Nu stonden 110.000 soldaten van de coalitie tegenover 150.000 Fransen. Wederom eindigde de slag in de nederlaag voor de coalitie, hoewel ze 21.000 dode en gewonde Fransen hadden achtergelaten.
Er vonden nog meer schermutselingen plaats, waarbij er aan alle kanten nog een groot aantal doden en gewonden vielen. 

De Pruisen rukken op tijdens de slag bij Lützen

Wapenstilstand

Hoewel Napoleon de twee veldslagen had gewonnen, was zijn leger aardig uitgedund. Helemaal na het debacle in Rusland, waar hij zijn veelgeroemde cavalerie was kwijtgeraakt. Het lukte hem maar niet om zijn troepen weer op de vereiste sterkte te krijgen en hij had een nijpend tekort aan kanonnen. Hij kon nog wel doorvechten, maar hij zag in dat zijn situatie in het midden van Duitsland niet lang meer houdbaar was.

Napoleon wilde alles behalve vrede

Vanuit Oostenrijk kwam het voorstel om eens met elkaar te gaan praten over een vredesverdrag en tot ieders verbazing aanvaardde Napoleon dat voorstel. Het leidde tot een wapenstilstand van 4 juni tot 20 juli, die later nog verlengd werd tot 10 augustus.
Eén van de belangrijke punten van het vredesverdrag betrof het weer onafhankelijk verklaren van Spanje, Zwitserland en Holland. De onafhankelijkheid van Holland was een belangrijk punt, want daarmee kreeg Engeland weer toegang tot Europa. Ook werd Napoleon dan de havens en marine van Vlissingen en Den Helder ontnomen, wat min of meer zou inhouden dat hij de komende jaren niets meer op zee te zoeken had. Om Napoleon tegemoet te komen, mocht hij blijven heersen over Frankrijk, maar dan wel het Frankrijk van 1791.
Napoleon had helemaal geen oor naar een vredesverdrag, hij veegde alle voorstellen van tafel. Hij had alleen met de wapenstilstand ingestemd om tijd winnen. Hij was namelijk nog steeds van plan om een vernietigende troepenmacht op de been te brengen en daarmee heel Europa, het vermaledijde Engeland en Rusland voor eens en altijd onder de duim te krijgen.

Slag na slag

Aan beide kanten werden de wapens weer opgepakt (zelfs tijdens de wapenstilstand). Eerst haalt de coalitie een mooie overwinning binnen. In Vitoria, Spanje verslaat generaal Wellington Jozeph Bonaparte, de oudere broer van Napoleon, die door Napoleon tot koning van Spanje was benoemd. De Fransen stonden daar met 60.000 man tegenover een overmacht van 82.000 soldaten van de coalitie. Spanje was heroverd, nu de rest van Europa nog.
Met goede vooruitzichten ging het coalitie leger op pad naar Dresden. Ze hadden maar liefst 225.000 man, maar werden toch door Napoleon in de pan gehakt. Tijdens de terugtocht gebeurde er iets wonderbaarlijks, de Russen kwamen van de andere kant en ineens zat het leger van Napoleon tussen twee vuren in. Nu zat Napoleon in de val en verloor 18.000 man.
De strijdende legers trokken naar Berlijn en streden slag na slag. De beslissing viel op 15/ 16 oktober in de slag bij Leipzig. In een moordende strijd met duizenden doden en gewonden moest Napoleon uiteindelijk het onderspit delven. Hij vluchtte naar de stad zelf, maar werd ook daar verdreven en weer moest hij vluchten, nu richting de Rijn. Het kostte hem 20.000 man, maar hij wist de oversteek te maken en veilig terug te keren naar Parijs. Er sneuvelden 38.000 Franse soldaten en maar liefst 54.000 soldaten van de coalitie. Vandaar dat deze slag ook wel de volkerenslag wordt genoemd.

De slag bij Leipzig

Europa bevrijd

Nog steeds dacht Napoleon dat hij wel een nieuw leger uit de grond kon stampen. Maar dat was verkeerd gedacht. Het leger van de coalitie ging hem achterna, terwijl het ondertussen de rest van Europa bevrijdde. In maart 1814 veroverde de coalitie Parijs. Napoleon moest afstand doen van de troon en werd verbannen naar Elba.
Voor Holland was de Franse tijd voorbij. Holland kreeg zijn eerste koning van Oranje in december 1813.
Maar het spel van Napoleon was nog niet klaar. Hij ontsnapte en wist nogmaals de macht over te nemen in Frankrijk met de slag om Waterloo en een tweede verbanning tot gevolg.

Sterfbed Napoleon

Uiteindelijk stierf Napoleon, in ballingschap op het eiland St. Helena, op 5 mei 1821.